Mikroplastikler küçük plastik parçaları ve herhangi bir ürünün çevre koşullarına karşı bozunmadan korunmasını sağlayan kaplamalarda kullanılıyorlar. Endüstriyel ürünler, böcek veya ot öldürücüler, vitaminler veya kimyasal bileşiklerin mikrokapsüller içinde saklanmasını, böylece hedeflenen süre boyunca yavaşça salınımını sağlıyorlar. Ancak kullanımı giderek yaygınlaşan mikroplastiklerin önemli bir kısmı biyolojik olarak parçalanmayan, havada, suda, toprakta, hatta hayvanların ve insanların kan dolaşımında dahi tespit edilen uzun ömürlü kirleticiler.
Avrupa Birliği, biyolojik olarak parçalanamayan mikroplastiklerin 2025 yılına kadar ortadan kaldırılmasını istiyor. Bu nedenle mikroplastiklerin işini görecek ve doğal olarak bozunacak, ucuz ve kolay elde edilebilecek bir hammadde arayışı hız kazanmış durumda.
Bilim adamları “ipek proteinlerinin” bu ihtiyaca uygun çözümler içerdiğini düşünüyorlar. İpek proteinleri ile yapılan çalışmaların sonucunda sentetik bir polimeri biyolojik olarak parçalanabilen bir eşdeğeri ile değiştirmek ve daha iyi olmasa da aynı performansı elde etmek bekleniyor. İpek proteinleri toksik değiller, bio uyumlu yani vücutta bozunabilir özellikteler böylece gıda ve tıbbi amaçlı kullanımları güvenli. Uzmanlar; yapılan testlerin olumlu sonuçları ve malzemenin kimyasal özellikleri nedeniyle ipek bazlı kaplama malzemelerinin geleceği için umutlu açıklamalar yapıyorlar.
Yeni alternatif malzemede kullanılan ipek proteininin kumaş üretmek için kullanılan yüksek kaliteli ipek ipliklerin aksine, yaygın olarak bulunabileceğini ve daha ucuz olduğu belirtiliyor. Kumaş için gerekli ince iplikleri üretmek için ipekböceği kozalarının özenle çözülmesi gerekirken, bu kullanım için tekstil kalitesinde olmayan kozaların kullanılabileceği, su bazlı bir işlem kullanılarak kozaların basitçe çözülebileceği açıklanıyor.
Yeni yöntem, tekstilde kullanılamayan ve önemli bir kullanımları olmadığı için çoğunlukla atılan düşük kaliteli ipekten yararlanılmasını ve ayrıca kullanılmış, atılmış ipek kumaşların ileri dönüşümünü sağlayabilir.
Bu yöntemin yaygınlaşması ile yüksek kaliteli kumaş üretimi dışında bir ipek üretim ihtiyacının oluşacağı böylece ipek üretiminde tekel olan Çin’in dışında diğer bölgelerde de ipek üretiminin artacağı bekleniyor. Çünkü bu işlem için dökme ipek kullanılıyor ve yüksek kalite düzeyine ihtiyaç duyulmuyor.
İpek böceği yetiştiriciliği ve ipek üretimi yoğun olarak kadın emeğiyle gerçekleşen, gelir getirici ve baştan sona çevre dostu bir faaliyet. İpeğin tekstil dışında değerlendirildiği alanların artması, sürdürülebilir kalkınma, çevrenin korunması ve kadın yoksulluğunun azaltılması için önemli.
İpek proteinleri mikroplastik kullanımı sorununu tamamen çözmeyecek olsa da iklim değişikliği ve kirliliğin azaltılması için tarımsal ve endüstriyel üretimi birleştiren bu gelişme çevre kirliliği, iklim değişikliği gibi büyük zorluklar karşısında yol gösterici ve sürdürülebilir bir fırsat olarak öne çıkıyor.
https://news.mit.edu/2022/silk-alternative-microplastics
İlgili makaleyi paylaştığı için Good4Trust’dan Sevgili Meral Ünal’a çok teşekkürler.